Osmanlı İmparatorluğu’nun en uzun hükümdarlık dönemine sahip padişahı olan ’72 yıl tahta kalan’ padişah Abdulhamid II’dir. Osmanlı tarihinde oldukça önemli bir yere sahip olan Abdulhamid II, 1876-1909 yılları arasında tahtta kalarak imparatorluğun başında uzun bir süre boyunca hüküm sürmüştür. Abdulhamid II dönemi, Osmanlı’nın yaşadığı çalkantılı bir dönem olmasına rağmen, padişahın reformist yaklaşımları ve dış politikadaki başarılı stratejileri ile önemli bir dönüşüm yaşanmıştır.
Abdulhamid II’nin hükümdarlığı döneminde, ülkenin modernleşme ve batılılaşma çabaları hız kazanmış, birçok alanda reformlar gerçekleştirilmiştir. Ancak, Sultan II. Abdülhamid’in despot bir yönetici olarak kabul edilmesine rağmen, bazı çevreler tarafından da halkı koruyan ve Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü sağlamak için çaba gösteren bir lider olarak görülmektedir.
Abdulhamid II’nin 1876’da tahta çıkmasının ardından, imparatorluk içinde ve dışında birçok zorlu durumla karşı karşıya kalmıştır. Balkanlar’da başlayan isyanlar, Rusya ile yaşanan savaşlar ve diğer devletlerle olan çatışmalar, Abdulhamid II döneminin zorlu süreçlerini oluşturmuştur. Bununla birlikte, padişahın dış politikadaki denge politikaları ve içerdeki reform çabaları, Osmanlı İmparatorluğu’nu ayakta tutmaya çalışmıştır.
Abdulhamid II, 1909 yılında tahttan indirilmiş ve sürgüne gönderilmiştir. 33 yıl boyunca Osmanlı tahtında kalan ve ‘Kızıl Sultan’ olarak anılan padişah, hem olumlu hem de olumsuz yönleriyle Osmanlı tarihinde önemli bir yere sahiptir. Onun dönemi, imparatorluğun çöküş sürecindeki etkili liderlik ve önemli reformlarla dolu bir dönem olarak hatırlanmaktadır.
II. Mahmut: Hayatı ve Saltanatı
II. Mahmut, 30 Ekim 1785 tarihinde İstanbul’da doğmuştur. Babası I. Abdulhamit, annesi ise Nakşidil Sultan’dır. 1808’de tahta geçerek Osmanlı İmparatorluğu’nun 29. padişahı olmuştur ve 31 yıl süren saltanatı boyunca birçok reform gerçekleştirmiştir.
II. Mahmut döneminde Avrupa devletlerinin yükselişi karşısında modernleşme hareketleri başlatılmıştır. Ordu, eğitim, idari yapı ve adalet alanlarında reformlar yapılmış, Batılı tarzda birçok yenilik getirilmiştir. Bunların yanı sıra Tanzimat Fermanı’nı ilan ederek yeni bir dönemin başlamasına öncülük etmiştir.
- II. Mahmut döneminde Askeri örgütlenmeye büyük önem verilmiş ve yeni bir askeri teşkilatlanma yapılmıştır.
- Eğitim alanında yapılan reformlar sayesinde mektepler açılmış, yeni müfredatlar ve ders kitapları hazırlanmıştır.
- Modernleşme çabaları kapsamında Avrupa’dan uzmanlar getirilmiş ve teknolojik yenilikler Osmanlı’ya ithal edilmiştir.
II. Mahmut, 1 Temmuz 1839 tarihinde vefat etmiştir. Türk tarihinde önemli bir yere sahip olan II. Mahmut, reformist kimliğiyle Osmanlı İmparatorluğu’nun geleceğine yön vermiştir.
II. Mahmut’un modernleşme hareketleri
II. Mahmut dönemi, Osmanlı İmparatorluğu’nda önemli modernleşme hareketlerinin başladığı bir dönem olarak bilinir. 19. yüzyılın ilk yarısında tahta çıkan II. Mahmut, Batılılaşma ve modernleşme konusunda büyük adımlar atmıştır.
- Askeri alanda yapılan reformlar sayesinde modern bir ordu oluşturulmaya çalışılmıştır.
- Eğitim alanında yapılan düzenlemeler ile medrese eğitimi yerine Batı tarzı okulların açılması teşvik edilmiştir.
- Beş yıllık Osmanlı Yenileşme Planı’nı hazırlayarak ekonomik alanda da reformlar gerçekleştirmiştir.
- Tanzimat Fermanı’nı ilan ederek Osmanlı toplumunda eşitlik ve adaleti sağlamayı amaçlamıştır.
II. Mahmut’un modernleşme hareketleri, Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme dönemine karşı bir çıkış ve yeniden diriliş hareketini başlatmıştır. Ancak geçmişin ağır mirasından kurtulmak ve Batı’daki gelişmelere ayak uydurabilmek için daha fazla çaba sarf etmesi gerekmektedir.
II. Mahmut’un dış politikası
II. Mahmut döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun dış politikası oldukça karmaşık ve önemli gelişmelere sahne oldu. Kendi döneminde “Reformcu Sultan” olarak anılan II. Mahmut, imparatorluğun modernleşmesi ve güçlenmesi için çeşitli adımlar attı.
II. Mahmut döneminde Osmanlı Devleti’nin dış politikası, Avrupa devletleriyle ilişkilerini güçlendirmeye yönelikti. Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa’da denge politikaları izleyerek güçsüz kaldığını düşündü ve reformlar yaparak zayıflığını yenmeye çalıştı.
- II. Mahmut döneminde Osmanlı-Rus ilişkileri oldukça gerildi ve Osmanlı Devleti, Rusya’nın Balkanlar ve Karadeniz’deki genişleme politikalarına karşı çıktı.
- Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa devletleri arasında denge politikaları izlemeye çalışarak savaşlardan kaçınmaya özen gösterdi.
- II. Mahmut’un dış politikası, İngiltere ve Fransa gibi devletlerle de ilişkileri güçlendirmeye çalıştı ve ticaret anlaşmaları imzaladı.
II. Mahmut döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun dış politikası, imparatorluğun modernleşme sürecinde yaşanan karmaşık ve zorlu dönemlerde şekillendi. II. Mahmut’un hükümdarlığı, Osmanlı İmparatorluğu’nun dış ilişkilerinde önemli değişimlere yol açtı ve imparatorluğun geleceği üzerinde büyük etkiler bıraktı.
II. Mahmut dönemindeki askeri reformlar
II. Mahmut dönemi, Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri alanda büyük reformlar gerçekleştirdiği bir dönem olarak bilinir. Bu reformlar, modern dünyaya ayak uydurmak ve düşmanlara karşı daha etkili bir savunma sağlamak amacıyla yapılmıştır.
- Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması: II. Mahmut, eskimiş ve disiplinsiz olan Yeniçeri Ocağı’nı ortadan kaldırarak yerine modern bir ordu kurmuştur.
- Askeri eğitimde yenilikler: II. Mahmut, Avrupa’daki askeri eğitim sistemlerini örnek alarak Osmanlı ordusunun eğitimini modernize etmiştir.
- Silah ve teçhizat yenileme: II. Mahmut döneminde, Osmanlı ordusu daha modern silahlarla donatılmış ve yeni teçhizatlarla desteklenmiştir.
Bu askeri reformlar, Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri gücünü arttırmış ve daha etkili bir savunma mekanizması oluşturulmasına yardımcı olmuştur. II. Mahmut’un liderliğindeki bu reformlar, Osmanlı ordusunu çağdaş dünyaya entegre etmiş ve imparatorluğun uzun süreli varlığını sürdürmesine katkıda bulunmuştur.
II. Mahmut’un ölümü ve mirası
II. Mahmut, 1839 yılında vefat etti. Birçok tarihçi, onun reformlarla dolu hükümdarlık döneminin sona ermesinin Osmanlı İmparatorluğu için büyük bir kayıp olduğunu düşünüyor. II. Mahmut’un ölümü, imparatorluğun geleceği konusunda belirsizlik ve endişe yaratmıştı.
II. Mahmut’un mirası ise karmaşık ve tartışmalıdır. Reformlarının birçoğu, onun ölümünden sonra yavaş yavaş geri alındı veya değiştirildi. Bazıları, II. Mahmut’u imparatorluğun kaderini dönüştüren bir lider olarak görmekte ısrar ediyor. Diğerleri ise onun reformlarının sürdürülemez olduğunu ve Osmanlı’nın çöküşünü hızlandırdığını savunuyor.
Her ne olursa olsun, II. Mahmut’un ölümü Osmanlı İmparatorluğu’nda belirsiz bir dönemin başlangıcını işaret etti. İmparatorluk, II. Mahmut’un reformlarının etkileriyle karşı karşıya kaldı ve geleceği belirsizdi. Tarihin, II. Mahmut’u nasıl hatırlayacağı ve mirasının nasıl değerlendirileceği ise hala tartışmalı bir konudur.
Bu konu 72 yıl tahta kalan padişah kimdir? hakkındaydı, daha fazla bilgiye ulaşmak için Osmanlı Tarihinde En Uzun Padişah Kimdir? sayfasını ziyaret edebilirsiniz.