2 Abdülhamit’ten sonra Osmanlı tahtına kimin geçeceği, hem dönemin Osmanlı devleti için hem de o dönemdeki siyasi düzen için büyük önem taşıyordu. Bu dönemde Osmanlı toprakları üzerinde etkili olan İngiliz ve Fransız nüfuzu, Osmanlı İmparatorluğu’nun iç işlerine müdahale etmelerine neden olmuştu. Nitekim 2 Abdülhamit döneminde yaşanan siyasi krizler ve toprak kayıpları, Osmanlı Devleti’ni zor duruma sokmuştu. Bu ortamda yapılan Bab-ı Ali Baskını sonucunda II. Meşrutiyet ilan edilmiş ve Osmanlı Devleti yeniden bir anayasa ile yönetilmeye başlanmıştı. II. Meşrutiyet dönemi, Osmanlı tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuş ve modernleşme hareketlerine ivme kazandırmıştı. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu’nda siyasi partilerin kurulması ve ilk genel seçimlerin yapılması, Osmanlı Devleti’nin demokratikleşme sürecinin önemli adımlarıydı. II. Meşrutiyet dönemi, Osmanlı tarihinde önemli bir dönem olmasına rağmen, iç ve dış siyasi müdahaleler nedeniyle istikrarsız bir dönem olarak da hatırlanmaktadır. Bu dönemde yaşanan siyasi olaylar ve toplumsal çalkantılar, Osmanlı Devleti’nin çözülme sürecini hızlandırmış ve sonunda I. Dünya Savaşı’na sürüklemiştir. Bu bağlamda, II. Meşrutiyet dönemi, hem Osmanlı Devleti’nin geleceği hem de Osmanlı coğrafyasının yakın tarihine büyük etkileri olmuş bir dönem olarak hafızalarda yerini korumaktadır.
Meşrutiyet Dönemi
Meşrutiyet dönemi, Osmanlı İmparatorluğu’nda anayasal monarşi ile yönetilen bir dönemi ifade etmektedir. Meşrutiyet kelime anlamı olarak “yasalarla yönetim” demektir. İlk kez 23 Aralık 1876 tarihinde II. Mahmud döneminde ilan edilmiştir. Ancak bu ilk Meşrutiyet dönemi kısa sürmüş ve 138 gün sonra II. Abdülhamid tarafından kaldırılmıştır.
İkinci Meşrutiyet dönemi ise 1908 yılında Jön Türkler’in önderliğinde gerçekleşmiştir. Bu dönemde Osmanlı toplumunda önemli değişiklikler yaşanmış, demokratik hak ve özgürlükler tanınmıştır. Ancak dönemde yaşanan siyasi istikrarsızlık ve dış baskılar nedeniyle Meşrutiyet dönemi de uzun sürmemiş, 1918 yılında I. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle son bulmuştur.
- Meşrutiyet dönemi Osmanlı toplumunda geniş katılımlı bir siyasi yapı oluşturulmasına imkan tanımıştır.
- Yasama, yürütme ve yargı erklerinin ayrılması ilkesi bu dönemde hayata geçirilmiştir.
- Meşrutiyet dönemi, Osmanlı İmparatorluğu’nda modernleşme sürecinin hız kazandığı bir dönem olarak da bilinir.
V. Mehmet
V. Mehmet, Osmanlı İmparatorluğu’nun 14. padişahı olarak 1670-1673 yılları arasında tahtta kalmıştır. Babası Sultan IV. Mehmet, annesi ise Gülnuş Sultan’dır. Tahta çıktığında sadece 8 yaşındaydı ve Sultan Mehmet’in oğlu olduğu için tahta çıkması kolay olmuştur. Ancak genç yaşına rağmen ülke yönetiminde etkili olmuş ve kararlar almıştır.
V. Mehmet döneminde Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa’da ve Asya’da genişlemeye devam etmiştir. Ancak iç sorunlar da yaşanmış, devlet hazinesinin zayıflaması ve farklı toplumsal kesimler arasındaki gerilimler dikkat çekmiştir. Bu dönemde Devlet-i Aliyye’nin gücü zayıflamış, hükümetin otoritesi sarsılmıştır.
V. Mehmet’in tahtta kaldığı süre göreceli olarak kısa olmakla birlikte, Osmanlı tarihindeki önemli dönemlerden birini temsil etmektedir. Genç yaşına rağmen ülkeyi yönetme cesareti gösteren V. Mehmet, çeşitli reformlar yapmaya çalışmış ancak bu konuda istediği başarıyı elde edememiştir.
- V. Mehmet’in saltanatı döneminde Avrupa ve Asya’da genişlemeye devam eden Osmanlı İmparatorluğu
- İç sorunlar ve devlet hazinesinin zayıflaması
- Devlet-i Aliyye’nin gücünün zayıflaması ve hükümet otoritesinin sarsılması
- V. Mehmet’in genç yaşına rağmen ülkeyi yönetme çabaları ve reform girişimleri
VI. Mehet
VI. Mehmet, Osmanlı İmparatorluğu’nun 111. padişahı ve III. Ahmed’in oğludur. Tahta çıkış tarihi 1730 olan VI. Mehmet, hükümdarlığı boyunca birçok iç ve dış sorunla karşılaşmıştır.
VI. Mehmet’in saltanatı döneminde Osmanlı Devleti, Avusturya’ya karşı başarısız askeri operasyonlar yapmış ve toprak kayıpları yaşamıştır. Ayrıca, İran ve Rusya ile de savaşlar yaşanmış ve imparatorluğun sınırları giderek daralmıştır.
VI. Mehmet’in hükümdarlığı döneminde iç isyanlar da artmış ve devlet merkezinden uzak eyaletlerde isyanlar baş göstermiştir. Bunun sonucunda, Osmanlı devleti iç karışıklıklarla boğuşmuş ve zayıflamıştır.
- VI. Mehmet’in saltanatı döneminde Osmanlı topraklarında birçok isyan yaşanmıştır.
- Avrupa devletleriyle yapılan savaşlarda Osmanlı Devleti toprak kayıpları yaşamıştır.
- VI. Mehmet, 9 yıl süren hükümdarlığının ardından 1736 yılında vefat etmiştir.
Sultan Reşad
Sultan Reşad, Osmanlı İmparatorluğu’nun 35. ve son padişahıdır. 1 Kasım 1909 yılında tahta çıkmış ve 3 Mart 1922 yılında Müslüman dünyasının liderliği konumunda olan bir lider olarak ölmüştür. Sultan Reşad, I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu’nun başında bulunmuş ve savaşın sonunda imzalanan Mondros Mütarekesi ile Osmanlı Devleti’nin fiilen sona ermesine şahit olmuştur.
Sultan Reşad dönemi, Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılış dönemi olarak bilinir. Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı gibi önemli tarihi olaylar bu döneme denk gelir. Ayrıca Sultan Reşad, meşrutiyetin ilan edildiği ve Osmanlı Devleti’nin demokratikleşme sürecinin başladığı bir döneme de denk gelmiştir. Ancak bu demokratikleşme süreci yeterince etkili olamamış ve Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü kaçınılmaz hale gelmiştir.
- Sultan Reşad’ın tahttan indirilmesi sonucu Türkiye Cumhuriyeti’nin ilân edilmesine tanık olmuştur.
- O dönemdeki siyasi olayların etkisiyle, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerindeki liderlerden biri olarak tarihe geçmiştir.
- Sultan Reşad’ın ölümüyle birlikte, Osmanlı Hanedanı’nın sona ermesi de gerçekleşmiştir.
Vahdettin
Vahdettin, Osmanlı İmparatorluğu’nun son hükümdarı ve son Osmanlı padişahıdır. 1918 yılında tahta çıkan Vahdettin, Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşı’nda yenilmesiyle imparatorluğun sona erişine tanıklık etmiştir. Tahta çıktığı dönemde imparatorluk zaten çöküş sürecindeydi ve Vahdettin’in uluslararası ilişkilerdeki zayıf durumu nedeniyle imparatorluğu kurtaramamıştır.
Vahdettin’in saltanatı boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun toprakları birer birer işgal edilmiş, imparatorluğun sonu kaçınılmaz hale gelmiştir. Vahdettin, İstanbul’un işgal edilmesi üzerine 1922 yılında sürgüne gitmiş ve 1926 yılına kadar yaşamını Fransa’da sürdürmüştür.
- Vahdettin, Osmanlı hanedanının son hükümdarıdır.
- Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş döneminde tahta çıkmıştır.
- Vahdettin, Osmanlı’nın sona erişine tanıklık etmiştir.
Vahdettin’in hükümdarlığı döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun son günleri yaşanmış, imparatorluk toprakları üzerindeki işgal hareketleri hız kazanmıştır. Son Osmanlı padişahı olarak Vahdettin’in saltanatı, imparatorluk tarihinde önemli bir döneme işaret etmektedir.
Bu konu 2 Abdülhamit’den sonra kim geldi? hakkındaydı, daha fazla bilgiye ulaşmak için 2 Mahmut’tan Sonra Tahta Kim Geçti? sayfasını ziyaret edebilirsiniz.